Herhalde İstanbul’un en bilmediğim yerlerinden biridir Galata Semti. Ona ait tek bildiğim ve üzerinden defalarca geçtiğim yer ise Köprüsüdür. Oysa bana Galata Kulesi hep ilginç ve sade gelmiştir. Boynu dik ve kurallı gelmiştir. Ayakta kalmış İstanbul’u hatırlarır bana.
Sanırım ondan olacak, hiç bilmediğim, hiç tanımadığım Galata Kulesi resimlerini biriktirmeye başladım çoktandır. Hatta internet üzerinden yüzlercesini hafızaya yerleştirmiş durumdayım. Tabii öncelikli tercihim; eski ve siyah beyaz Galata Kuleleri.
Bakalım bu sevda nasıl bir sonuç verecek, nereye kadar gidecek. Bilinmez. Bildiğim bir şey var ki şimdilerde Galata Kulesi ( ama tekrar belirteyim ki, eski ve zamanında renklendirilmiş) Resimleri benim için bir şeyler ifade etmeye başladı.
Tabii bunun yanında Anadolu Ölçü Birimlerine olan ilgimizin de bize verdiği avantajlar arasında, Galata adlı bir ölçü birimiyle tanışmamız, başka ufukların da açılmasına vesile oldu.
Frenklerin, “Galata Pic” adını verdikleri ölçü birimi, 18. Yüzyılda da Avrupada ve Costantinepole’de kullanılan bir ölçü birimidir. Daha önce hangi yıllarda kullanılmış olduğuna dair bir bilgimiz de şimdilik mevcut değildir.
Niçin Galata? Bunun cevabı ise oldukça basittir. Koskocaman bir devlet olan, milyonlarca kilometre kare toprağa sahip ve hükümdar olan Osmanlı İmparatorluğunun, bütün ticari, zirai, mali ve banka işlemleri, yıllarca topu topu 30-40 dönümlük Galata Semtine sığmış ve buradan idare edilmiştir.
Hele zaman zaman bütün İmparatorluğa hükmeder hale gelen Galata Bankerlerinin işgal ettiği alan ise her biri 5-6 şar metrekarelik odalardan oluşan ve sayıları 10 -12’yi bulmayan ofisler olmuştur.
Anadolunun bütün tası toprağı Galata Semtinde toplanmış, İmparatorluğun topraklarında yetişen buğdayı, pamuğu, zeytini buralarda el değiştirip satılmış, dağıtılmıştır.
El halıları, el dokuma bezler, kumaş ve kilimler hep Galata Semti’nin depo ve sığınaklarında kendilerine yer ve yurt bulmuşlardır.
Doğaldır ki, bu işlerin başında bulunan kimseler ise, başta Ermeni, Rum ve Yahudi vatandaşlarımız idiler. Yabancı dile hakimiyetleri kadar, işe olan yatkınlık ve becerileri ile de bu tezgahların başında olmayı hak edenlerdi onlar. Yine doğaldır ki, her işin tezgahının başında olanlar, o işin şeklini ve gelişimi ni de belirler ve ona yeni şekil ve vizyon sağlar.
Galata Pic, 18’inci yüzyılın Osmanlı Devletinin gayri resmi ama bizzat geçerli olan Ölçü Birimlerinden biridir. Hiç bir sözlükte yer almayan, Osmanlının halk kesiminin hatta adını hiç duymadığı, okumuş yazmışının ise Galata ile işi olmuş ise duymuş olabileceği, Galata ile içli-dışlı olmuş az bir kesimin ise günlük hayatında yer alan bir ifadedir, Galata Pic.
Oysa dilimizde kullanılan güzel bir deyimle aynı anlamdadır Galata Pic. Halkımızın Endaze dediği bir ölçü birimiyle eşit ve aynı anlamlıdır, Galata Pic.
Endaze, 0.6480 Metrelik bir ölçü birimi olup, Efrenci bir ölçü olan” inch” ile de karşılığı 25.555’tir.
Ancak, Endaze deyimini kullanmayıp yerine “Galata Pic” diye yeni ve yepyeni bir ölçü birimi kullanmak, İmparatorluk içinde İmparator olmayı göstermek gibi bir şey olmalıdır.
Galata Pic, bugün ülkemizin hiç bir yerinde kullanılan bir ölçü birimi adı değildir. Vakidir ki, Dünyanın hiç bir yerinde de kullanılan bir ölçü birimi değildir. Galata Pic, İmparatorluklara ait bir ölçü birimidir. Oysa, günümüz İmparatorlukları, ölçüleri başka yollarla ifade etmeyi tercih etmektedir.
Malumunuz, her İmparator, tahta çıktığında önce üç şeyi değiştirmektedir; parayı, takvimi ve ölçüleri.
Comments